Passing in assemblage

Passingen worden op veel manieren gebruikt, bij het assembleren wanneer er twee onderdelen in elkaar moeten zitten dan moet het ene product net wat groter zijn of de ander net wat kleiner. Wanner je twee onderdelen nominaal ontwerpt dan passen ze met geen mogelijkheid in elkaar.

Nominale passing

Passing met speling

Hierboven is een product getekend die een lip-groove passing heeft, je herkent dit misschien wel van plastic producten die uit twee of meer helften bestaan.

links is een nominale product passing en rechts zit wat speling zodat de product helften in elkaar passen voor assemblage. Het is aan de fabrikant hoe groot deze speling mag zijn. Je wilt voor de kwaliteit zo een krap mogelijke passing hebben in je product helften echter wil je natuurlijk ook niet dat het zo krap is dat ze niet netjes in elkaar passen.
Wanneer je de passing te ruim maakt dan voel je dat er speling in het product zit en kun je het soms zelfs horen.

Passing in as-gat verbinding

Bij verschillende producten in het nodig om een as-gat verbinding te maken, dat houdt in dat je een as in een gat wilt hebben. Dat klinkt nogal voor de hand liggend maar wanneer je een kwaliteit product wilt leveren dan is het erg belangrijk dat je weet wat je doet. Als je de passing te ruim maakt dan kan de pen uit het gat vallen of gaan ratelen op z’n plek.
Als je echter het gat te klein maakt dan krijg je met geen mogelijkheid de pen in het gat!

Per product is het belangrijk om na te gaan wat voor een eigenschappen deze verbinding moet hebben, bij zowel het assemblage proces maar ook bij het gebruik van het product.

Bij sommige producten is het van belang dat de as muurvast komt te zitten in het gat, die kun je natuurlijk doen door middel van bruut geweld met de kans dat je dingen sloopt. Er is ook een manier om dit op een nette manier voor elkaar te krijgen.
Wanneer de as van metaal is dan kun je deze dusdanig afkoelen dat hij kleiner is dan gebruikelijk. Bij kleine onderdelen kun je de as bijvoorbeeld in de vriezer leggen om wanneer deze helemaal is afgekoeld te assembleren. Bij grotere onderdelen is het soms nodig om gebruik te maken van vloeibare stikstof.

Lukt het niet om de as te laten krimpen door middel van temperatuur? Misschien kun je wel bedenken wat er dan ook wel vaak gedaan wordt als dit niet mogelijk is… Het gat verwarmen!
Je kunt de andere kant van de verbinding vaak wel verwarmen dat deze uitzet door de temperatuur zodat de as wel in het gat past.
Wanneer alles op normale temperatuur is gekomen komt de verbinding haast niet meer uit elkaar.

ISO-passingstelsel

Van tekenkamer naar werkplaats mag er uiteraard zo min mogelijk verkeerd gaan.
Om problemen te voorkomen zijn er heel wat onderwerpen standaard gemaakt, zo ook de passingen.
Je hebt te maken met toleranties wanneer je producten vervaardigt, toleranties bij een product is hoeveel je naar boven en naar beneden mag afwijken in de maat die opgegeven is (normaal gesproken is dit in Micrometer)

Er zijn drie soorten passingen omschreven in de ISO-norm. Je hebt een losse passing, overgangs passing en een vaste passing.

De losse passing is bedoeld voor bijvoorbeeld schuivende onderdelen.
Er zit “voldoende” ruimte tussen de as en het gat.

De overgangs passing is bedoeld voor onder andere centreerbussen.
Het heeft net wat meer speling zodat de as nog kan bewegen.

De vaste passing is bedoeld dat de as niet meer van z’n plek komt zoals bij een lager in een lagerbus.
Deze passing moet je er echt in persen of bruik maken van temperatuur verschil.

De meest gebruikte combinaties van passingen.

De passingen hebben een eenheid gekregen, dit is altijd een letter en een cijfer.
Bijvoorbeeld een gat van 10mm H7 heeft een tolerantie van + 15 micrometer en mag niets ondermaats zijn (dus 0)
Een as van 10mm h7 heeft een tolerantie van 0 micrometer bovenmaats en 15 micron ondermaats.

Je kunt dus nagaan dat de as altijd in het gat moet passen. De maximale speling tussen deze as-gat verbinding is 30 micron.

Veelgebruikte as-gat passingen:

• Bron: http://werktuigbouw.info/

Uiteraard zijn er hele tabellen die je kunt volgen, wat je ook kunt doen is gebruik maken van online tools zoals in deze link.

Conclusie

Passingen en toleranties zijn in de ontwerp wereld een heel ding en je moet bewust keuzes maken, soms kiezen fabrikanten voor een lossere passing omdat dit altijd goed gaat wat betreft assemblage. Op deze manier kun je ook gebruik maken van grotere toleranties en worden je maak kosten weer goedkoper.
Soms wil je juist een hele nauwe passing hebben zoals bij lagers en assen om te voorkomen dat het product een stuk langer mee gaat.

Nog een feitje; een AK-47 (het geweer) is deels zo populair geworden doordat Mikhail Kalashnikov het geweer met dusdanig grote passingen had ontworpen dat je het geweer gerust onder water of onder het stof kon houden. Het water en de stof had altijd wel een uitweg uit het geweer waarbij andere geweren met nauwere passingen de geweren vast liepen.

Ben je bezig met een product en wil je advies over passingen? Neem gerust even contact op.