Kennis

Hoe dieper je in een onderwerp duikt hoe meer waardering je voor sommige voorwerpen/methodes krijgt. Voor de één is dit een materieel iets en voor de ander een immaterieel iets. Een immaterieel voorbeeld is marketing en de psychologie erachter, waarom kopen mensen producten en hoe kan je dit zo goed mogelijk “uitbuiten”?

Voor mensen met materiele kennis is een mes over het algemeen een prachtig product, het is simpel in vorm maar je moet de juiste keuzes maken met materiaal, vorm en afwerking. In deze blog ga ik het vooral hebben over het materiaal van het mes.

Waarom materialistisch zijn soms goed is.

Begrijp het vooral niet verkeerd, met materialistisch zijn bedoel ik absoluut niet dat je zo veel mogelijk spullen moet verzamelen of producten moet kopen om je “status” te verhogen binnen de maatschappij.

Wat ik hier bedoel met materialistisch zijn is de waardering voor het product, welke materialen zijn er gebruikt, hoe zijn ze gebruikt en hoe ziet het voorwerp eruit na jaren van gebruik.

Wanneer mensen meer waarde hechten aan materialen en producten dan zijn we ook sneller geneigd om iets weg te gooien en te vervangen voor wat nieuws. Het feit dat er een nieuwe telefoon uit is gekomen met een nieuwe kleur (wat geen meerwaarde voor het product heeft) is het absoluut niet nodig om je huidige telefoon te vervagen. Waardeer de spullen die je hebt, dit is goed voor de natuur!

Materiaal in messen

Lemmet

Laten we beginnen met een belangrijk onderdeel van een mes, het lemmet, dit is het onderdeel dat het snijdwerk doet.

Je normale keuken bestek is waarschijnlijk gemaakt van roestvast staal (inox 18/8 of AISI 304), de fabrikant heeft de keuze gemaakt voor roestvast staal omdat het goed koud vervormbaar is waarbij het materiaal beter wordt na het vervormen. Het materiaal roest niet, kan gepolijst worden en laat geen smaak na wanneer je het gebruikt. Je instap model koksmes is waarschijnlijk ook van dit materiaal gemaakt.

Over het algemeen wordt er bij duurdere messen beter materiaal gebruikt om aan de aangescherpte eisen van de fabrikant en gebruiker te voldoen. Het ene materiaal is knetterhard waardoor je het mes goed scherp kan slijpen maar heeft als nadeel dat deze sneller beschadigt wanneer je iets hards tegen komt omdat harde materialen vaak bros zijn.

Als de fabrikant wilt dat het mes juist niet heel erg scherp is maar heel taai is en niet af brokkelt wanneer je iets hards tegen komt dan kiezen ze vaak voor een zachter metaal. Een concreet voorbeeld  van een mes met een zachte staalsoort is een hakmes, dit mes komt van alles tegen wanneer hij gebruikt wordt en mag dus niet zomaar afbrokkelen.

Wanneer je wilt dat je mes niet gaat roesten dan kies je voor een roestvast staal soort, echter heeft rvs weer als nadeel dat het veel meer vatbaar is voor buigen en lastiger is om te slijpen.

Elementen

Als je over staal spreekt dan kan dit heel verschillend zijn, staal heeft twee ingrediënten die erin moeten zitten: ijzer en koolstof.

Door verschillende elementen aan de staal toe te voegen kun je verschillende eigenschappen creëren.

Chroom: als je 10.5% of meer chroom aan je staal toevoegt dan kun je spreken over roestvaststaal.

Kobalt: een hard metaal die de sterkte van het mes kan versterken.

Koper: een rood-bruin metaal die de corrosie tegen gaat en zorgt voor extra duurzaamheid.

Mangaan: wanneer je mangaan toevoegt aan de staal dan wordt het over het algemeen harder, echter daardoor ook meer bros.

Molybdeen: hierdoor wordt je metaal ook harder en corrosie bestendig maar net als mangaan wel wat meer bros.

Nikkel: van nikkel wordt het metaal taaier en helpt mee tegen corrosie.

Niobium: draagt bij aan sterkte en taaiheid.

Fosfor: dit is een niet-metaal dat bijdraagt aan sterkte maar gaat ten kosten van de brosheid.

Siliconen: een ander niet metaal dat bijdraagt aan de sterkte.

Zwavel: wanneer je zwavel aan metaal toevoegt dan kun je het een stuk beter bewerken. Het gaat wel ten koste van de taaiheid.

Wolfraam: Een metaal dat zorgt voor extra taaiheid.

Vanadium: dit zorgt voor extra hardheid en taaiheid.

Zoals je wel kunt nagaan zijn er ontelbare mogelijkheden om metalen te “mengen” zodat je precies krijgt wat je wilt hebben. Wat ook erg belangrijk is bij metaal is het harden van een metaal, dit is een technisch proces wat ik in een ander blog ga bespreken.

Handgreep

Gelukkig is de materiaalkeuze bij de handgreep iets minder complex. Wat vooral belangrijk is bij een handvat is dat hij ergonomisch is. Naast ergonomie wilt het oog ook wat en het gevoel van een materiaal maakt natuurlijk ook nog uit. Wordt er bij een mes gekozen voor een metalen handvat dan kan dat misschien wel erg mooi staan maar voelt het mes altijd koud aan.

De meest voorkomende materialen voor handgrepen bij messen is metaal, hout, kunststof en een composiet. Een composiet is een menging van bijvoorbeeld glasvezel en kunststof.
Waar het ene handvat makkelijk nat en vies mag worden kun je bij de ander wel nagaan dat dit niet altijd gewenst is.

Afwerking

Hoe bepaalde producten worden afgewerkt zegt vaak wat over de algemene kwaliteit van het product. Zitten er bijvoorbeeld nog bramen aan het product of zie je de scheidinglijn van het spuitgieten nog? Dan kun je wel bedenken dat je van de rest van het product ook niet te veel kunt verwachten.

Wanneer je kiest voor een product die met de hand gemaakt is dan is dat waarschijnlijk wat anders. Als iets met de hand is gemaakt dan heb je over het algemeen niet te maken met spuitgietlijnen of bramen maar eerder met hoe het hele product in elkaar past, hoeveel tijd en aandacht is er besteed om het product “perfect” te krijgen. Voor de meeste handgemaakte producten is het juist wel mooi wanneer deze niet helemaal perfect is zodat je nog de ambacht ervan terug ziet.

Voorbeelden

Keukenmesjes, van mijn vrouw kreeg ik te horen dat we nieuwe keuken mesjes nodig hebben. Eerst ben ik gaan kijken wat we nu eigenlijk in de la hebben liggen en of het niet gewoon geslepen moest worden.
Nadat ik in de la had gekeken was is vrij snel tot de conclusie gekomen dat mijn vrouw gelijk had, we hadden nieuwe mesjes nodig want deze waren niet alleen bot en krom maar vielen ook nog eens uit elkaar.

Dit was een oud Hema-mesje.

Dit is het nieuwe molenmesje. (ondertussen ook al meer dan een jaar oud)

De mesjes zijn erg dun en heeft een scherpe slijphoek van 30 graden totaal daarbij zijn ze ook nog eens goed hard waardoor ik ze gemakkelijk kan slijpen. Het handvat is van kunststof zodat de mesjes gewoon in de vaatwasser kunnen (bij dure messen moet je dit eigenlijk niet doen)

In het schuurtje had ik ook nog een redelijk mes nodig om van alles en nog wat te doen, het is belangrijk dat hij taai is en daarnaast veel kan hebben want ik plan op oneigenlijk gebruik. Hiervoor had ik de Mora Companion Heavy Duty gekozen. Deze heeft een koolstofstaal lemmet en moet ik dus bijhouden om roesten te voorkomen.

Als zakmes heb ik gekozen voor een minimalistisch mesje (met een lemmet van 7cm) van Higonokami. Dit mes heeft 3 lagen staal in het lemmet zitten, de middelste is hard en de buiten lagen zijn wat taaier. Het is een compact mes dat met de hand gemaakt is in Japan. (en dat zie je in de afwerking of het gebrek eraan terug)

Bonus:
Een handgemaakt mes van onze reis naar Indonesië.

Ben jij juist materialistisch of niet?