Materialen
Kies het juiste materiaal voor je product.
Hoe groot is de rol van materialen voor een product?
- looks
- feels
- sounds
Wanneer je een product ontwerpt doe je dit met een duidelijk doel. Wat is je doelgroep, waar plaats je het product in de markt, wat voor een gevoel wil je bij een product opwekken.
(we komen nog een keer terug in een andere blogpost voor kosten, fabricage en recycling)
Materiaal staat aan de basis van een goed ontwerp.
Looks
Hoe ziet een materiaal eruit? Bij veel mensen komt er al snel naar boven wat voor een kleur een materiaal heeft maar dat is zeker niet het enige wat er telt.
Glans – mat
De glans van een materiaal kun je het beste omschrijven hoe erg het materiaal op een spiegel lijkt. Een heel glanzend materiaal is net een spiegel en reflecteert dus het beeld van de buitenwereld terug.
Mat is juist het tegenovergestelde, het reflecteert weinig beeld van de buitenwereld terug en je ziet vooral de kleur en vorm van het object hierin terug komen.
Wanneer je een product maakt door middel van spuitgieten en je kiest voor hoogglans dan is de kans groot dat je iedere fout in het product ziet (fabricage foutjes) vaak wordt om die reden ervoor gekozen om producten enigszins een matte look te geven.
Transparant – opaak
Hoeveel licht laat een materiaal door. Sommige materialen zijn totaal niet doorzichtig en andere kijk je gemakkelijk doorheen. Denk maar aan een stuk metaal en wat glas!
De dikte van een materiaal kan er ook voor zorgen dat het een stuk minder of meer transparant wordt.
Normaal glas van 3 mm laat gemiddeld 91% van het licht door. Als je glas heel erg dik maakt dan wordt het glas (bijna) opaak. Glas van 1 meter (1000 mm) dik laat maar 0.002% van het licht door, dit is net zo donker als een heldere maanverlichte avond!
Als je ervoor kiest om een product van plastic met erg dun materiaal te gebruiken moet je er dus ook rekening mee houden dat het wat transparanter wordt.
Textuur optisch
Verschillende materialen lenen zich erg goed om zich te laten polijsten. Polijsten is het heel erg glad maken van een materiaal zodat het net een spiegel wordt. Als je niet wilt dat het materiaal erg spiegelt dan is het gemakkelijk om een textuur aan het product toe te voegen.
Wanneer je glas bijvoorbeeld hebt gezandstraald dan weerspiegeld het glas haast niets meer, ook wordt het materiaal een stuk meer opaak.
Textuur wordt ook vaak gebruikt om een bepaalde look te geven aan een materiaal zoals kunstleer, denk maar aan de dashboard van je auto. Het is bijna zeker gemaakt van kunststof maar omdat je niet wilt dat het licht in je ogen weerspiegeld hebben ze een textuur eraan toegevoegd.
Feels
Als je een product aanraakt met je ogen dicht, wat voel je dan?
Waarschijnlijk is het eerste wat je voelt de temperatuur, een object neemt na genoeg tijd altijd de temperatuur aan van de omgeving. Wat er wel verandert is de gevoelstemperatuur die kan kouder of warmer aanvoelen.
Metaal voelt altijd kouder aan dan bijvoorbeeld hout, dat heeft te maken met de warmtegeleiding van het materiaal.
Metaal geleidt erg goed warmte (afhankelijk van welk metaal) en wordt daarom altijd gebruikt voor pannen. Als je wilt dat iets niet de warmte geleidt dan kies je voor een meer isolerend materiaal zoals kurk, waar bijvoorbeeld pannenonderzetters van gemaakt worden.
Als je wilt dat een product “warm” aanvoelt dat moet je dus kiezen voor een materiaal met een lage warmtegeleiding.
Textuur gevoel
Ook hier komt textuur weer terug. Als je met je vingers langs een materiaal glijd, wat voel je dan? Is het glad of voelt het juist ruw? Heeft het kleine bultjes, krasjes of andere patronen erin zitten.
Gewicht
Natuurlijk is het gewicht een belangrijke factor als het gaat om het gevoel van een product, een zwaar product voelt kwalitatief vaak beter aan ook al hoeft dat niet zo te wezen.
Het is puur de dichtheid van een materiaal.
Dichtheid van materiaal wordt omschreven hoeveel een kubus van 1 vierkante meter van het materiaal weegt.
Een kubieke meter gietijzer weegt 7300 kg en een kubieke meter eikenhout weegt 700 kg.
Mensen hebben snel de associatie dat wanneer iets zwaarder is dat het dan direct beter is en hier maken ontwerpers soms goed gebruik van, is je wel eens opgevallen dat een Iphone over het algemeen een zware telefoon is?
Zo gebruikt Apple bij de Iphone 13 pro een frame van roestvast staal (7500 kg per m³) en glas aan de voor en achterkant (2500 kg per m³). Deze materialen hebben ze mede gekozen omdat het een zwaar materiaal is en wekt dus de perceptie van goede kwaliteit.
Sounds
Ieder product heeft een eigen geluid, als je op een product tikt of hem neerzet dan hoor je een geluid. Dit geluid kan fijn klinken maar kan ook erg breekbaar klinken.
Het geluid van een product heeft met heel erg veel factoren te maken zoals vorm en dikte.
Waar ik het hier over wil hebben is puur het materiaal. Het geluid van het materiaal komt door verschillende factoren. Hoe stijver een materiaal is hoe sneller het geluid door het materiaal kan reizen en hoe hoger het dus klinkt.
Ook heeft de dichtheid van het materiaal invloed op het geluid, hoe zwaarder een materiaal is hoe langzamer het geluid door het materiaal reist en dus dieper klinkt.
De stijfheid van een materiaal wint vaak ten opzichte van het gewicht en daarvoor is voornamelijk de stijfheid van het materiaal bepalend voor de klank van materiaal.
Glas klinkt vanwege zijn stijfheid dus hoger dan bijvoorbeeld plastic.
Autofabrikanten spenderen miljoenen! euro’s aan het geluid wat de autodeur maakt wanneer je hem dicht gooit. Als je een luxe auto deur dicht gooit dan klinkt dat over het algemeen ontzettend lekker. Als je datzelfde doet bij een goedkope auto dan ben je bang dat er wat van de auto af valt.